W dniu 3 lëstopadnika ò jednôsti w nocë ùmarł Édmùnd Kamińsczi, dokùmentalista, fòtografik, mùzeòwnik, wiôldżi lubòtnik kaszëbiznë, chtërny òddôł swòje serce, czas i talent.
Édmùnd Kamińsczi ùrodzył sã 23 séwnika 1934 rokù w Kartuzach i w tim prawie miesce zaczãła sã Jegò kaszëbskô droga, jaczi òstôł wiérny do slédnëch dni żëcégò. Wëstãpòwôł w tamecznym Karnie Spiéwë i Tuńca „Kaszuby”, béł wespółùtwórcą kartësczégò partu Kaszëbsczégò Zrzeszeniô, a w 1957 rokù ùsadzył pierszi Klub Młodi Kaszëbsczi Inteligencji dzejający kòl KZ i òstôł jegò przédnikã.
W 1960 rokù òżenił sã z Zofią Czają, a Jegò starkã òstôł Jón Trepczik, z chtërnym czuł sã nadzwëk sparłãczony i òb całé swòje żëcé miôł starã promòwac jegò ùtwórstwò. Krótkò pò zdënkù Kamińscë przecygnãlë do Wejrowa, dze sp. Édmùnd béł równo aktiwny jak w Kartuzach. Westrzód jegò nôwikszich zwënégów je na gwës dobëtné dzejanié wkół stwòrzeniô Mùzeùm Kaszëbskò-Pòmòrsczi Pismieniznë i Mùzyczi, jaczégò béł robòtnikã, a w latach 1973–1986 zôstãpcą direktora. Zawdzãcziwómë mù ùchòwanié wiele wôrtnëch pùblikacjów, ale téż przëszëkòwanié rozmajitëch wëstôwków, wëdanié wôżnëch pùblikacjów, m.jin. albùmòwëch, tësące pësznëch òdjimków, prowadzenié regionalnëch pismionów, krótczé wrócenié do żëcégò „Zrzeszë Kaszëbsczi” (1992–1993), wëdôwanié lëteracczich antologiów, fòlderów, pùblikacjã artiklów (téż w „Pòmeranii”), ùpamiãtniwanié lëdzy i òrganizacjów zasłużonëch dlô Kaszëb, a òsoblëwie dlô Wejrowa. To miasto mòże téż Mù dzãkòwac za dzejania w sprawie pòstawieniô pòmnika Jakùba Wejhera i za wiele jinëch pòdjimiznów. Kamińsczi béł téż bibliofilã i kòlekcjonérą rãkòpisów zrzeszonëch z Kaszëbama. Tadeùsz Bòlduan swòji ksążeczce namieniony sp. Édmùndowi dôł titel Człowiek o wielu zainteresowanich – i to je na gwës prôwda.
Nie dô sã w krótczim wspòminkù nawetka wëmienic wszëtczich dokazów tak robòcégò człowieka. Wierã mdze jesz ò tim w „Pòmeranii” wiele artiklów, a nôlepi je òtemknąc ksążkã Edmund Kamiński. Katalog dokonań wëdóną w 2018 rokù przez MKPPiM abò òbezdrzec dokùmentalny film Edmund Kamiński – tytan pracy (https://www.youtube.com/watch?v=oKEHCuQdYns&feature=emb_imp_woyt).
Chcã tuwò nié tëli òpisac Jegò żëcé i dobëca, ale przede wszëtczim òddac tczã i pòdzãkòwac człowiekòwi, chtëren miôł wiôldżi cësk na młodszé pòkòlenia. Wasta Édmùnd béł dlô wiele Kaszëbów méstrã, legendarnym dzejarzã jesz za żëcégò. Dlô mie téż. Zéńdzenia z Nim bëłë wiedno brzadné, Jegò wspòminczi ò lëdzach, chtërnëch znôł i z chtërnyma wespółrobił, pòdskacywałë do dzejaniô (òsoblëwie czej gôdôł ò Janie Trepczikù), a òpòwiescë ò ksążkach, jaczé miôł w swòjich zbiérach (Ach, Panie, cëż to je za bògactwò wiédzë ò Kaszëbach!), jô bë mógł słëchac całima dniama.
Kamińsczi rozmiôł téż bëc baro szpòrtowny, a tej-sej rzekł cos przekãsno, bò nié wszëtkò w kaszëbsczi rësznoce mù sã widzało. Òd pierszégò najégò zéńdzeniô nie czuł jem, że jesmë z jinëch pòkòleniów i tëch sztërdzescë pôrã lat, jaczé naju dzeliłë, ni miałë znaczeniô. Òsoblëwim doswiôdczenim bëła pòspólnô robòtã nad wspòmniónym ju filmã Edmund Kamiński – tytan pracy. To bëło wiele gòdzyn mëslëniô, nagriwaniô i wëbiéraniô tegò, co je nôczekawszé, bò dlô sp. Édmùnda wszëtkò bëło wôżné, i negòcjacje z nim biwałë drãdżé. Nié wiedno rozmiôł, że niejedne rzeczë, jaczé zrobił abò napisôł, mògą nie bëc czekawé dlô dzysdniowégò òbzérnika. Ale przede wszëtczim bëła to dlô mie bëlnô ùczba żëcowi mądroscë i zabawa. Zéńdzenié w Kartuzach z Nim, ze sp. Frãcã Kwidzyńsczim i Rómanã Reglińsczim do dzysô dostôwô mie do smiéchù, czej wspòminóm jich gôdczi, redotã ze spòtkaniô pò latach i wspòminczi z szôlonëch dlô nich 50. lat XX wiekù.
Òdwiedzył jem Gò téż pôrã razy pò smiercë białczi, czej ju leżôł chòri w łóżkù, smùtny, zanôleżny òd jinëch. Cerpiôł, że ni mòże òdwiedzac swòji Zoszë nawetka na smãtôrzu, czuł, że ju wierã wicy nie wstónie, ale ò swòjich ksążkach i kaszëbiznie wcyg gôdôł z pasją, jakbë to bëłë Jegò zdrzódła mòcë. Żôl mie, że ju wicy nie pògôdómë, że nie wëzwëskôł jem czile leżnosców, żebë jesz chòc rôz gò nawiedzëc, ale jem i tak rôd, że dôł mie tak wiele swòjégò czasu, i bãdã pamiãtôł te pòspólné chwile i Jegò brzadną robòtã dlô kaszëbiznë.
Òdpòcziwôj w ùbëtkù.
Dark Majkòwsczi
